|
Wara li jiena kelli
x-xorti li nfakkar
diversi saċerdoti
matul is-snin li
għaddew fir-rivista
tal-parroċċ L-Għolja
taż-Żebbuġ, sabiex
illum ma nħalluhomx
jintesew maż-żmien
li jgħaddi, din
is-sena nixtieq
nikteb li jiena
niftakar dwar is-saċerdot
Dun Ġwann Hili,
li proprju dinis-sena
għalaq 50 sena minn
meta ġie ordnat
saċerdot. Kien ilni
bil-ħsieb li nfakkar
lil dan is-saċerdot
u għalhekk ħabat
tajjeb li din is-sena
hija għeluq il-ħamsin
sena saċerdozju
tiegħu. Dun Ġwann
u jiena nista’ ngħid
li trabbejna u kbirna
flimkien fl-isetss
żmien u għalhekk
niftakar kemm meta
kien tifel kif ukoll
meta beda jikber.
Dun Ġwann twieled
fil-parroċċa tan-Nadur
fis-sena 1936 minn
Ġużepp Hili li kien
min-Nadur u Ġużeppa
nee’ Camilleri li
kienet mill-parroċċa
taż-Żebbuġ. Hu ġie
mgħammed fil-Knisja
Arċipretali Kolleġġjata
u Bażilika ta’ San
Pietru u San Pawl
in-Nadur nhar l-24
ta’ Ġunju, Festa
ta’ San Ġwann Battista
u għalhekk tawh
l-isem ta’ Ġanni.
L-ewwel snin tat-trobbija
tiegħu kienu fin-Nadur
flimkien maż-żewġ
ħutu akbar minnu
u wara ħames snin
mit-twelid tiegħu
marru joqogħdu ż-Żebbuġ
flinmkien ma’ oħtu
Marija llum Cutajar
li għadha mimlija
bil-għomor. Meta
kien fl-eta’ ta’
6 snin u ftit xhur,
il-Mulej sejjaħ
għal ħdan tiegħu
għal ħajja dejjiema
kemm lil ommu kif
ukoll lil missieru
dana kien fis-sena
1943. B’xorti tajba
dawn l-erba’ ulied
li sfaw iltiema
sabu liz-zijiet
tagħhom li laqgħuhom
bil-ferħ u indaħlu
għalihom biex jieħdu
ħsiebhom u jgħinuhom
bl-aħjar mod possibbli.
It-tnejn il-kbar
kellhom iz-zijiet
tagħhom min-Nadur
stess u ndaħal għalihom
hu. Anni u flimkien
ma’ Marija li kienet
għadha tbarija ta’
sena u ftit xhud
indaħlu għalihom
iz-zijiet Carmena
u Petronilla Camilleri
u n-nanna Marija
kif ukoll iz-zija
Tonina Bugeja. L-ewwel
snin Ġanni kien
joqgħod maz-zija
Tonina u ma’ żewġha
Luiġi u Marjia maz-zijiet
l-oħra. Hekk dawn
l-erbat itfal kellhom
ix-xorti li ma jsibux
ruħhom abbandunati
iżda l-Mulej ipprovdielhom
minn iħobbhom kważi
daqs il-ġenituri
u b’għożża kbira
rabbewhom u ħadu
ħsiebhom kemm f’dak
kollu li tirrigwardja
l-ħajja spiritwali
kif ukoll dik materjali.
Jiena naħseb li
Ġanni beda t-tagħlim
tiegħu fl-iskola
Primarja tan-Nadur
għaliex meta ġie
ż-Żebbuġ kien diġa
għalaq is-sitt snin
tiegħu. Żgur li
mbagħad kompla l-iskola
fl-iskola primarja
fiz-Zebbuġ u dan
kien fi zmien meta
jien ukoll kont
immur f’din l-iskola.
Meta spiċċa l-iskola
primarja fiż-Żebbuġ
hu kellu x-xewqa
li jkompli l-istudji
tiegħu fi skola
sekondarja. Iz-zija
Carmela li rat li
dan kellu din ix-xewqa
kbira li jkompli
jistudja għamlet
minn kollxo sabiex
tiagtih kull għajnuna
ħalli jwettaq dak
li tant kien jixtieq
minkejja li din
iz-zija ma kellhiex
mezzi kbar finanzjarji
iżda kellha fiduċja
kbira f’Alla u fil-Madonna
u fil-Providenza
kbira tagħhom għaliex
kienet tgħid li
l-pjanijiet ta’
Alla ma jħassarhom
ħadd. Ġanni kompla
l-istudju tiegħu
fis-Seminarju tal-Qalb
ta’ Ġesu’. Min jaf
kemm-il darba tlajna
lura mill-iskola
tas-Seminarju lejn
iż-Żebbug bil-mixi
fl-4.00 pm u ħafna
drabi konna naslu
fid-dlam. Dak in-nhar
ma kienx hawn trasport
bħax-xarabank. Kultant
tiltaqa’ ma’ xi
trakk tal-ġebel
jwe xi karozza żgħira.
Min kien ikollu
xi ftit qalbu tajba
kien iwaqqaf biex
nirkbu iżda mhux
dejjem issib min
iħenn għalik. Darba
konna telgħin fit-telgħa
taż-Żebbuġ ġo trakk
u dan waqqaf u kulħadd
tefa’ l-bagalji
bil-kotba fuqu u
min kien isuq it-trakk
telaq u mar bil-bagalji
u lilna ħalliena
nperprju fit-triq
u kellna nibqgħu
telgħin bil-mixi
u wara naraw insibux
il-bagalji. Tgħid
it-tfal u ż-żgħażagħ
tal-lum jemmnuh
dan? Terġa’ li biex
immorru l-iskola
l-familja kelha
titgħabba bil-ħlas
li kellna nħallsu
. X’differenza hux
hemm bejn il-lum
u l-imgħoddi?
Intant Dun Ġwann
beda jitgħallem
jgħaddi minn kassi
għall-oħra. Hu ukoll
libes abbati u flimkien
ma’ sħabna l-abbatini
l-oħra konna nservu
bil-qalb kollha
u nieħdu sehem fil-liturġija.
Dak in-nhar il-Quddiesa
u l-funzjonijiet
kollha kienu bil-lingwa
Latina u għalhekk
l-abbati kien irid
jitgħallem xi ftit
din il-lingwa biex
jgħin lis-saċerdot
iqaddes il-Quddiesa.
Dun Ġwann kien assidwu
fil-qadi tiegħu
bħala abbati u kien
iħabrek sabiex jgħin
fil-Quddiesa u l-funzjonijiet
l-oħra. Wara li
għadda l-Iskola
Minuri fis-Seminarju
beda l-kors ta’
seba’ snin biex
isir saċerdot. Għaddejna
xi snin flimkien
billi hu kien sentejn
warajja. Fi żmienu
l-kors ta’ seba’
snin kont trid tgħaddihom
kollha fis-seminarju.
Id-dar konna mmorru
biss min-nofs Lulju
sa Settembru, ġimgħa
fil-festa tal-Milied
u tal-Għid. Il-kumplament
dejjem is-seminarju.
Il-familjari tagħna
kienu jiġu jkellmuna
u jarawna nhar ta’
Ħadd bejn it-8.30
am u l-10.00 am.
Dik kienet il-ħajja
ta’ kull seminarista
u bl-għajnuna t’Alla
kienet ħajja ta’
tagħlim u formazzjoni
għall-ħajja ta’
ministru ta’ Kristu
u tal-Knisja. Dun
Ġwann għadda din
il-ħajja kuntent
u ferħan b’xewqa
kbira li ġurnata
għad ikun saċerdot
skont il-Qalb t’Alla.
Meta kien baqagħlu
sentejn biex isir
saċerdot, ġie l-isqof
Arġentin u talab
lill-isqof tagħna
dak in-nhar l-Eċċ.Tiegħu.Mons.
Isqof Ġużeppi Pace
biex jibgħatlu xi
seminaristi ħalli
jkomplu l-istudju
tagħhom f’din il-pajjiż.
Dun Ġwann flimkien
ma’ tnejn oħra minn
sħabu (li għadhom
mimlijin bil-għomor)
tħajjar imur l-Arġentina
jkompli jistudja
hemm u wara li jsir
saċerdot jgħaddi
xi snin jaħdem ma’
dan l-isqof. Dun
Ġwann u sħabu t-tnejn
l-oħra rranġaw dak
kollu li kien hemm
bżonn li jsir u
l-Isqof tagħna Mons.
Pace wegħedhom li
jordnahom saċerdoti
sena qabel iż-żmien
li suppost kellhom
isiru saċerdoti.
Il-ġurnata tal-ordinazzjoni
saċerdotiali għal
Dun Ġwann kellha
tkun l-10 t’Awwissu
1962. Dik il-ġurnata
mistennija waslet
u Dun Ġwann sar
saċerdot għal dejjem.
L-ordinazzjoni saret
proprju fil-Knisja
Parrokkjali ta’
San Lawrenz fil-ġurnata
tal-festa tiegħu.
Dun Ġwann saċerdot
ġdid, iċċelebra
l-ewwel quddiesa
solenni tiegħu fil-Knisja
Arċipretali taż-Żebbuġ
il-Ħadd 19 ta’ Awwissu.
Ippridkalu f’din
l-okkażjoni Mons.
Dun Salv Grima,
Fundatur tad-Dar
tal-Kleru li kien
benefattur tiegħu;
assistens presbiter
kien il-Kappillan
Dun Franġisk Merceica,
iż-żewġ ministri
li assistewh kienu
sħabu Dun Ġużepp
Sultana u Dun Ġużepp
Hili, ċerimonier
kont jien Dun Ġorġ,
parrini kienu Dun
Alwiġi Vella (arċipriet
emeritus) flimkien
mal-kuġin tiegħu
Karmnu Żahra. Il-mużika
u l-kant tmexxew
mis-Surmast Antonio
Mallia. Ġranet ta’
ferħ mhux biss għal
Dun Ġwann u għall-familja
tiegħu iżda għall-parroċċa
u għad-djoċesi u
għall-Knisja Universali
għaliex is-saċerdot
huwa l-bniedem li
jingħata kolu kemm
hu lil Kristu u
lill-Knisja tiegħu.
Dun Ġwann iċċelebra
wkoll Quddiesa Solenni
fil-Bażilika Arċipretali
u Kolleġġjata tan-Nadur.
Bir-raġun kollu
għaliex hu hemmhekk
ra t-twelid tiegħu
kemm għal din id-dinja
kif ukoll permezz
tal-magħmudija.
Wara li għaddew
il-festi li kien
qed jiċċelebra fl-okkażjoni
tal-bidu tas-saċerdozju
beda jaħseb sabiex
imur l-Arġentina
biex hemm ikompli
l-istudji tiegħu
u jagħti bidu għall-ħidma
pastorali. Naturalment
l-ewwel li ried
jitgħallem kienet
il-lingwa tal-post
biex ikun jista’
jxandar l-Evanġelju
Mqaddes lill-poplu
li kellu jkun għall-kura
tal-pastorali li
jwettaq. Dun Ġwann
kien bniedem ta’
kuraġġ, bniedem
li jadatta ruħu
għal kull ċirkustanza
tal-ħajja. Ġewwa
l-Arġentina li nistgħu
ngħidu li offra
kull ma seta’ biex
iwassal it-tagħlim
ta’ Kristu l-Knisja,
dam sa Marzu tas-sena
1967. Hu ddeċieda
li jerġa’ lura lejn
pajjiżu u hekk rajnieh
mil-ġdid hawn fostna.
Kien żmien meta
kellna l-bhidu tat-tmexxija
tad-djoċesi tagħna
jiġifieri kellna
bħala isqof ġdid
lil Mons. Nikol
Ġ. Cauchi li kien
maħtur Amministratur
tad-Djoċesi fil-waqt
li Mons. Pace baqa’
isqof djoċesan.
Mons. Isqof Cauchi
talab lil Dun Ġwann
biex jagħti s-sehem
tiegħu fl-Istitut
ta’ San Ġużepp t’Għajnsielem
fejn kien hemm diversi
tfal għat-tagħlim
u kull għajnuna
meħtieġa lilhom.
Dun Ġwann aċċetta
li jmur għal din
il-ħidma fost it-tfal
u hemm għadda sena
jaħdem għalihom
u jagħtihom kull
għajnuna. Kultant
kien jiġi fil-parroċċa
tagħna u ukoll jagħti
is-sehem tiegħu
fil-ħin liberu tiegħu.
Wara din is-sena
ħidma fost it-tfa,
Dun Ġwann reġa’
tħajjar imur jagħti
sehmu fil-ħidma
saċerdotali tiegħu
fl-Istati Uniti
tal-Amerika. Huwa
talab lill-Isqof
biex jagħtih il-permess
li jmur l-Amerika
u l-isqof mhux biss
urieh il-pjaċir
tiegħu li jmur fejn
hu xtaq li jmur,
iżda wkoll tah l-appoġġ
tiegħu u għenu mill-aħjar
li seta’. Meta Dun
Ġwann irranġa kollox,
ħalla d-djoċesi
tagħna fl-1968 u
telaq lejn l-Istati
Uniti sabiex hemm
iwettaq il-ħidma
saċerdotali tiegħu.
L-ewwel snin tal-ħidma
tiegħu kienu fid-djoċesi
ta’ Greensburg f’Pennsylvania.
Nistgħu naħsbu kemm
il-poplu ta’ din
id-djoċesi laqa’
bil-ferħ lil dan
is-saċerdot u beda
jara fih il-bniedem
ta’ Alla, messaġġier
tal-aħbar it-tajba
. Dun Ġwann ħadem
f’diversi parroċċi
fost l-Irlandiżi
kif ukoll fost it-Taljani.
Wara xi snin Dun
Ġwann inħatar kappillan
ta’ Holy Cross Parish
għal xi għaxar snin
jaħdem hemm bħala
ragħaj spiritwali
ta’ din il-parroċċa
ddedikata lis-Salib
Imqaddes.
Wara dawn is-snin
Dun Ġwann kien trasferit
għal parroċċa ġdida,
il-parroċċa ta’
San Silvestru Papa.
Hawn f’din il-parroċċa
Dun Ġwann kompla
jaħdem bil-qalb
u jgħin lill-membri
kollha ta’ din il-komunita’
ġdida fdata f’idejh.
Hu kien joffri s-sehem
kollu tiegħu jgħallem
lil kulħadd u jmexxi
‘l quddiem lil dawk
kollha li riedu
jgħixu l-ħajja skont
il-qalb t’Alla.
Dun Ġwann matul
dawn is-snin ġie
fostna kemm-il darba
biex jgħaddi ftit
jiem tal-mistrieħ.
Jien naħseb li l-aħħar
mawra tiegħu fostna
kienet fis-sena
1987 sewwa sew meta
għalaq 25 sena saċerdot.
F’din l-okkażjoni
hu ċċelebra Qudiesa
ta’ Radd il-Ħajr
fis-Santwarju tal-parroċċa
tagħna, jidhirli
jien fix-xahar ta’
Settembru. Żgur
li hu ma kienx jaf
li kienet l-aħħar
żjara tiegħu fostna.
Kien jidher ferħan
jiċċelebra u jrodd
ħajr lil Alla għal
dak kollu li għamel
miegħu kemm matul
il-25 sena saċerdozju
u matul ħajtu kollha.
Jien naħseb li kellu
tama qawwija li
jasal xi żmien meta
jiġi fostna għal
kollox u jkompli
ħidmietu fil-parroċċa
u fid-djoċesi tagħna.
Iżda ġara mod ieħor.
Wara li mill-ġdid
reġa’ lura biex
ikompli ħidmietu
fil-parroċċa li
kien imexxi u jieħsu
ħsieb il-poplu fdat
f’idejh, waslet
is-sena 1988 meta
beda jħoss li s-saħħa
tegħu bdiet tmur
lura. Hu baqa’ jagħti
s-sehem tiegħu fil-ħidma
pastorali sakemm
saħħtu kienet tidher
li kienet qed tnin
bil-mod il-mod.
Għal nofs is-sena
1988 hu ġie rikoverat
fl-isptar għall-kura
u mili jidher il-marda
tiegħu kienet daħlet
sewwa. Żgur li dawk
kollha li kienu
responsabbli mill-isptar
bħal professuri,
tobba, infermiera
eċċ. għamlu minn
kollox sabiex Dun
Ġwann jikseb il-fejqan
iżda kull tentattiv
li sar biex jirkupra
saħħtu kien għal
xejn. Il-marda li
kellu kien jidher
li kien qed joqrob
it-tmiem ta’ ħajtu.
Wasal ix-xahar t’Awwissu,
xahar li l-parroċċa
tagħna tiċċelebra
l-festa titulari
ta’ Santa Marija
Mtellgħa s-Sema
bir-ruħ u bil-ġisem
u nkurnata sultana
tas-sema u tal-art.
Il-Madġnna Sultana
tagħna kienet qed
tippreparah sabiex
qrib il-festa tagħha
hija tilqgħu fi
ħdaha fil-glorja
ta’ dejjem. Il-ġurnata
tat-tluq ta’ Dun
Ġwann minn din id-dinja
waslet wara li sofra
b’rabta sħiħa mar-rieda
t’Alla it-tbatija
tal-marda qerrieda
li kellu. Din il-ġurnata
kienet qrib it-13
t’Awwissu 1988 jumejn
biss qabel il-festa
tal-Assunta. L-aħbar
tal-mewt tiegħu
malajr waslet fostna
u l-qniepen tas-Santwarju
tagħna ħabbruh biex
kulħadd joffri t-talb
b’suffraġju għal
ruħu. Il-funeral
tiegħu sar fil-parroċċa
fejn kien jaħdem
u jaqdi l-ministeru
saċerdotali tiegħu
u l-fdalijiet ġew
midfuna hem fejn
għal 20 sena hu
offra ħajtu għas-servizz
tal-poplu li hu
kien tant iħobb.
Il-parroċċa taż-Żebbuġ
sar it-talb u quddies
għal ruħu biex il-Mulej
jagħtih il-premju
qaddis tat-tgawdija
fis-sema – għeluq
ix-xahar tal-mewt,
il-parroċċa ta’
Santa Marija organizzat
konċelebrazzjoni
solenni li tmexxiet
mill-Eċċ.Tiegħu.
Mons. Isqof Nikol
Ġ. Cauchi u għamel
omelija fejn fakkar
lil dan is-saċerdot
li ddedika l-ħajja
saċerdoti tiegħu
għall-poplu fl-istati
Uniti bogħod minn
pajjiżna u l-familja
tiegħu u l-ħbieb
u hekk jagħti sehmu
fil-ħidma tal-Knisja
Universali. Hekk
wara ħajja ta’ 26
sena saċerdot Dun
Ġwann mar jingħaqad
mal-Mulej u mal-Omm
Qaddisa tagħna l-Verġni
Assunta Nkurunata
għal dejjem. Waqt
li niftakru fih,
nitolbuh sabiex
jidħol għalina quddiem
il-Mulej u bit-talb
tiegħu jgħin liż-żgħazagħ
ta’ żmienna li tant
jiltaqgħu ma’ tfixkil
u jkollhom iħabbtu
wiċċhom ma’ tant
problemi tal-ħajja
sabiex jekk jgħarfu
li Alla jsejħilhom
biex ikunu ministri
tiegħu, ma jaqtgħux
qalbhom imma bil-kuraġġ
u b’ġenerożita’
kbira jwieġbu għas-sejħa
li jagħmlilhom biex
il-Knisja lokali
u universali jkompli
dejjem ikollha ħaddiema
qaddisin għas-salvazzjoni
tal-bnedmin kollha.
Dan l-artiklu deher
fir-Rivista 'L-Gholja
taz-Zebbug' 2012 |
|